Ngành Ngân hàng đã và đang tích cực chia sẻ với người dân và doanh nghiệp để vượt qua đại dịch Covid-19 thông qua các quyết sách hỗ trợ kịp thời ngay khi đại dịch xảy ra như ban hành Thông tư 01, Thông tư 03, giảm phí… và bây giờ là sự đồng thuận tiếp tục giảm lãi suất cho vay những tháng cuối năm. Tuy nhiên, hỗ trợ phải trên tinh thần đảm bảo an toàn của hệ thống ngân hàng.
Hy sinh lợi nhuận
Đại dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp tiếp tục tác động tiêu cực tới nền kinh tế nói chung và hoạt động của các doanh nghiệp nói riêng. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 63/NQ-CP về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải ngân đầu tư công và xuất khẩu bền vững những tháng cuối năm 2021 và đầu năm 2022; trong đó có giao NHNN Việt Nam khuyến khích TCTD tiết giảm chi phí để tiếp tục giảm lãi suất cho vay hỗ trợ sản xuất kinh doanh. Tại buổi họp trực tuyến triển khai Nghị quyết 63, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cũng đặc biệt lưu ý các TCTD giảm lãi suất trong tháng 7/2021 này.
Thực hiện chỉ đạo của NHNN, ngày 12/7 VNBA họp bàn với 16 TCTD là các hội viên để trao đổi về việc giảm lãi suất cho vay trong những tháng còn lại của năm. Phát biểu tại cuộc họp, đại diện các TCTD hội viên đều tỏ rõ quyết tâm cùng chia sẻ những khó khăn của người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, cùng nhau tìm giải pháp hỗ trợ vốn duy trì, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển.
Ông Phạm Quang Thắng - Phó tổng giám đốc Techcombank cho biết, từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện đầu năm 2020 đến nay, Techcombank liên tục giảm lãi suất, trong đó nhóm lĩnh vực ưu tiên có lãi suất cho vay là dưới 4,5%/năm; các lĩnh vực kinh tế thiết yếu lãi suất cho vay vào khoảng 6-7%/năm, thậm chí có khách hàng thấp hơn… Techcombank cũng tích cực tái cơ cấu, giãn nợ, đảm bảo nguồn tín dụng để khách hàng có đủ dòng tiền trong kinh doanh trong lúc khó khăn. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện tại, Techcombank cũng đồng thuận giảm tiếp lãi suất để hỗ trợ khách hàng.
Đại diện của Sacombank cũng cam kết ngân hàng sẵn sàng giảm lợi nhuận để chia sẻ khó khăn với khách hàng. Ông Phan Đình Tuệ - Phó tổng giám đốc Sacombank cho biết, hiện tổng dư nợ của ngân hàng vào khoảng 350 nghìn tỷ đồng; nếu lãi suất giảm 1% trong vòng 5-6 tháng thì lợi nhuận của ngân hàng cũng giảm trên nghìn tỷ đồng, tương đương với 40% lợi nhuận theo kế hoạch. Mặc dù vậy, trên tinh thần chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, Sacombank cũng sẽ thực hiện giảm lãi suất.
Đại diện LienvietPostBank cho biết, với tổng dư nợ của ngân hàng khoảng 191 nghìn tỷ đồng, nếu ngân hàng này giảm lãi suất khoảng bình quân 1%/năm thì ngân hàng sẽ giảm lợi nhuận khoảng 600 tỷ đồng. Tương tự như vậy, đại diện BIDV cũng cho biết, giảm lãi suất ở mức 1%, lợi nhuận của BIDV trong năm 2021 cũng sẽ giảm hàng nghìn tỷ đồng…
Hỗ trợ, nhưng không cào bằng
Mặc dù đồng thuận tiếp tục giảm lãi suất để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua những khó khăn hiện tại, song đại diện các TCTD cũng cho rằng, không nên cào bằng mà chỉ nên giảm cho các đối tượng thực sự khó khăn. “Sacombank có khách hàng có dư nợ hàng nghìn tỷ đồng và đang kinh doanh rất có lãi. Những khách hàng như vậy không nên hỗ trợ lãi suất”, ông Phan Đình Tuệ chia sẻ.
Trong khi theo ông Phạm Quang Thắng, nên tập trung hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất thiết yếu cho nền kinh tế, doanh nghiệp có lực lượng lao động lớn… Còn các doanh nghiệp đang lãi lớn hay các cá nhân vay tiền mua xe ôtô… thì không nên hỗ trợ lãi suất. Cho rằng, điều quan trọng nhất tại thời điểm này là làm sao duy trì được nguồn tín dụng, ông Thắng nhấn mạnh: “Để giữ được doanh nghiệp, quan trọng nhất là “mạch máu lưu thông”... Việc xem xét cho vay mới với những khách hàng cơ cấu nợ, chuyển nhóm nợ cần có cái nhìn cởi mở hơn”, ông Phạm Quang Thắng chia sẻ.
Với MB cũng vậy, bà Phạm Thị Trung Hà - Phó Tổng giám đốc MB cho biết: “Trong 6 tháng đầu năm nền kinh tế tăng trưởng tốt, rất nhiều doanh nghiệp làm ăn tốt. Vậy nên, tùy từng tệp khách hàng, ngân hàng sẽ lựa chọn doanh nghiệp gặp khó khăn để từ đó có chính sách hỗ trợ lãi suất phù hợp”. Theo đó, trước mắt MB sẽ hỗ trợ trực tiếp các doanh nghiệp gặp khó khăn không có doanh thu hoặc doanh thu giảm như doanh nghiệp trong lĩnh vực lưu trú, dịch vụ… Những đối tượng này, lãi suất có thể giảm 1% hoặc hơn. Đối tượng được hỗ trợ lãi suất tiếp theo là các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất.
…và phải đảm bảo an toàn
Ghi nhận sự đồng thuận giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp của các TCTD hội viên, song ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký VNBA cho rằng, việc hỗ trợ doanh nghiệp, hỗ trợ nền kinh tế vượt qua khó khăn là rất cần thiết, nhưng các ngân hàng vẫn phải đảm bảo an toàn trong hoạt động. “Hiện tại ngành Ngân hàng chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp nhưng trong tương lai khi nợ xấu do đại dịch Covid-19 gây ra, ai sẽ chia sẻ với ngành Ngân hàng. Do vậy, hỗ trợ phải trên tinh thần đảm bảo an toàn hệ thống”, ông Nguyễn Quốc Hùng chia sẻ quan điểm.
Các chuyên gia kinh tế cũng ghi nhận, ngành Ngân hàng đã và đang tích cực chia sẻ với người dân và doanh nghiệp để vượt qua đại dịch Covid-19 thông qua các quyết sách hỗ trợ kịp thời ngay khi đại dịch xảy ra như ban hành Thông tư 01, Thông tư 03, giảm phí… và bây giờ là sự đồng thuận tiếp tục giảm lãi suất cho vay những tháng cuối năm. Tuy nhiên, hỗ trợ phải trên tinh thần đảm bảo an toàn của hệ thống ngân hàng.
TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia cũng cho rằng, hiện tại lãi suất không phải là điểm nghẽn đối với tín dụng vì lãi suất cho vay đang ở mức thấp và tín dụng ngân hàng 6 tháng đầu năm tăng khoảng 6% so với đầu năm, cao nhất trong khu vực Đông Nam Á. Song định hướng giảm lãi suất hiện nay của NHNN là đối với dư nợ hiện hữu cũng như một phần các khoản vay mới, phù hợp với Nghị quyết 63 của Chính phủ ban hành cuối tháng 6/2021 vừa qua. Việc các TCTD giảm lãi suất cũng cho thấy tinh thần tiếp tục đồng hành, chia sẻ trách nhiệm cùng với người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp.
Tuy nhiên theo TS. Lực, việc giảm lãi suất phải đảm bảo nguyên tắc không cào bằng, có trọng tâm, trọng điểm, đúng đối tượng thực sự khó khăn, cần hỗ trợ, đúng lĩnh vực và địa bàn vì mức độ tác động của dịch bệnh rất khác nhau và khả năng phục hồi của các lĩnh vực, ngành nghề, địa bàn cũng rất khác nhau... Đồng thời mức giảm phải phù hợp với năng lực của từng TCTD để đảm bảo sự an toàn trong hoạt động.
Bên cạnh đó, cần hết sức lưu ý rủi ro lạm phát gia tăng. Năm 2021, dự báo lạm phát của Việt Nam có thể khoảng 3,5%, trong khi toàn cầu khoảng 2,8%, Trung Quốc 1,8% và ASEAN-4 khoảng 2%. Trong khi người dân có kỳ vọng gửi tiền vào ngân hàng được hưởng lãi suất ít nhất là cao hơn tỷ lệ lạm phát để hưởng lãi suất dương. “Nếu giảm lãi cho vay thì các ngân hàng phải giảm lãi suất huy động. Khi đó hệ thống ngân hàng vừa thiếu tiền gửi, vừa hứng chịu rủi ro thanh khoản, vừa không có đủ tiền để đáp ứng nhu cầu tín dụng của nền kinh tế. Lúc này, hệ thống tài chính - tín dụng có thể bị rối loạn và doanh nghiệp thiếu vốn đầu tư kinh doanh, lấy đâu ra nguồn lực để tăng trưởng, bảo đảm công ăn việc làm”, ông Lực khuyến nghị.
Ông Phạm Thanh Hà - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cho biết, NHNN đánh giá cao tinh thần đồng cam cộng khổ của các TCTD với khách hàng, với nền kinh tế giữa lúc đại dịch đang diễn biến vô cùng phức tạp. Về phần cơ quan quản lý, NHNN sẽ theo sát diễn biến thị trường, lắng nghe các ý kiến phản hồi, sẵn sàng can thiệp kịp thời để đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD. “NHNN biết rằng, quy mô và năng lực mỗi ngân hàng một khác, do đó mức độ hỗ trợ khách hàng là khác nhau. Tuy nhiên, chúng tôi muốn nhìn thấy những con số hỗ trợ cụ thể để thị trường biết rằng, các ngân hàng đã hỗ trợ cho những nhóm ngành, lĩnh vực nào, thậm chí là khách hàng nào, để tất cả đều thấy rằng, sự sẻ chia, sát cánh của hệ thống ngân hàng là nhanh chóng và thực chất”, ông Phạm Thanh Hà nói.